100 lat temu nawiązaliśmy stosunki dyplomatyczne z Estonią

Estonia, mały kraj zaliczany do "bałtyckich" dziś kojarzy się z mega-szybkim Internetem, dostępnym nawet w lesie, świetnymi, acz niezatłoczonymi drogami, piękną przyrodą i ciekawą. niebanalną ofertą turystyczną. Jej dzieje po części pokrywają się z naszymi. Mało tego, w p[ewnym okresie historii jej część należała do Polski - w 1600 r. 1600 – Zygmunt III Waza ogłosił inkorporację ówczesnej Estonii (dzisiejszej północnej Estonii) do Rzeczypospolitej a w 1721 r. stała się ona częścią Imperium Rosyjskiego, aby podobnie jak Polska po I wojnie swiatowej odzyskać niepodległość.

Obydwa państwa zainteresowane były nawiązaniem wzajemnych relacji, a Witold Jodko-Narkiewicz – polski dyplomata przebywający w Paryżu – oceniał, iż Estończycy „z Polską pragną mieć stosunki najbardziej przyjacielskie, a przede wszystkim wymienić stałych przedstawicieli – choćby na razie nieoficjalnych". Z kolei inny polski dyplomata, późniejszy poseł w Estonii Leon Wasilewski, który również znalazł się w stolicy Francji, uważał stosunki polsko-estońskie „za sprawę bardzo dla nas ważną".

We wrześniu 1919 r. wysłana została do Tallinna (Rewla) misja dyplomatyczna, kierowana przez Bronisława Bouffałła, który 26 października 1919 r. złożył listy wprowadzające w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Estonii.

Do uznania de facto niepodległości Estonii przez Polskę doszło 6 października 1919 r. a 31 grudnia 1919 r. Polska uznała Estonię także de iure, co otworzyło drogę do pełnego nawiązania stosunków dyplomatycznych. W rezultacie 24 kwietnia 1920 r. strona estońska została poinformowana przez polskie MSZ o mianowaniu Leona Wasilewskiego delegatem rządu polskiego przy rządzie estońskim. Z kolei 4 maja 1921 r. Aleksander Hellat złożył w Warszawie listy polecające, jako przedstawiciel dyplomatyczny Estonii.

Przez okres międzywojenny Polska i Estonia utrzymywały stosunki dyplomatyczne na szczeblu poselstw. W wyniku wybuchu II wojny światowej Estonia została włączona do radzieckiej strefy wpływów. We wrześniu 1939 r. władze Estonii uznały misję ówczesnego posła RP w Tallinnie Wacława Przesmyckiego za „wygasłą". W rezultacie notą z 30 września 1939 r. Przesmycki powiadomił stronę estońską o opuszczeniu kraju i powierzeniu poselstwu Wielkiej Brytanii opieki nad polskimi obywatelami.

Wydarzenia 1989 roku i stopniowy rozpad Związku Radzieckiego umożliwiły odbudowę estońskiej państwowości i ponowne nawiązanie stosunków z Polską. Wiosną 1991 r. odbyło się w Estonii referendum niepodległościowe, a 20 sierpnia 1991 r. miało miejsce formalne proklamowanie przywrócenia niepodległości Republiki Estońskiej. W rezultacie minister Krzysztof Skubiszewski notą z 28 sierpnia 1991 r. zaproponował stronie estońskiej „zawarcie porozumienia o wznowieniu stosunków dyplomatycznych" na co strona estońska udzieliła pozytywnej odpowiedzi notą datowaną na 2 września. Wymiana not umożliwiła mianowanie przedstawicieli dyplomatycznych (początkowo w randze chargé d'affaires) oraz pozwoliła na rozpoczęcie działania przez Ambasady w Warszawie i Tallinnie. Ambasada Republiki Estońskiej w Warszawie została otwarta 20 czerwca 1995 r. W kwietniu 2016 r. została utworzona w Sejmie RP polsko-estońska grupa parlamentarna z 11 członkami i Maciejem Masłowskim na czele.

Z tej okazji gości właśnie Warszawie prezydent Estonii, pani Kersti Kaljulaid, która wzięła wczoraj udział w oficjalnych, państwowych obchodach rocznicy ustanowienia Konstytucji 3 maja. 

AKŁ/Ambasada Estonii w Warszawie, Historia Dyplomacji, MSZ