Jedyna żołnierka zamordowana w Katyniu

22 kwietnia 1908 r. przyszła na świat, 22 kwietnia 1940 r. Jako jedyna kobieta-żołnierz - została zamordowana w Katyniu. Janina Lewandowska była pilotem lotnictwa Wojska Polskiego II RP i córką generała Józefa Dowbora-Muśnickiego.

W wieku zaledwie 20 lat   skoczyła ze spadochronem z wysokości pięciu tys. metrów stając się pierwszą kobietą w Europie, która zdobyła się na ten wyczyn. Uczestniczyła w kursach lotniczych w Dęblinie i we Lwowie. W 1936 r. ukończyła Wyższą Szkołę Pilotażu na poznańskiej Ławicy.

Nietypowe dla swoich czasów, bo zdecydowanie męskie zainteresowania zawodowe umiejętnie łączyła z klasycznymi kobiecymi czynnościami. Lubiła projektować i szyć swoje ubrania, gotowała i uprawiała ogródek. Lubiła również sport - jeździła konno, pływała, a zimą szusowała na nartach.

Nim w sierpniu 1939 r. dostała powołanie do służby w 3. Pułku Wojskowego Lotnictwa, który stacjonował pod Poznaniem, w czerwcy tego samego roku wzięła ślub z instruktorem pilotażu Mieczysławem Lewandowskim. Młodzi spotykali się trzy lata.

Aresztowana przez NKWD 22 września 1939 r., początkowo trafiła do obozu jenieckiego w Ostaszkowie, a początkiem grudnia 1939 r. przeniesiono ją do Kozielska. Zginęła zamordowana strzałem w tył głowy w dniu swoich 32 urodzin.

Wiosną 1943 r. Niemcy znaleźli jej zwłoki podczas prowadzonych ekshumacji, ale tego nie ujawnili. Czaszkę kobiety wraz z kilkoma innymi przewiózł do Wrocławia niemiecki lekarz medycyny sądowej prof. Gerhard Buhtz. Polski prof. Bolesław Popielski, który przez wiele lat przechowywał ją w sekrecie, tajemnicę wyjawił dopiero w 1997 r. Jego słowa zostały potwierdzone badaniami.

Cząstka bohaterskiej pilotki powróciła w rodzinne strony w 2005 r. Czaszkę córki gen. Dowbora-Muśnickiego umieszczono w rodzinnym grobowcu Muśnickich na cmentarzu w Lusowie. W 2007 r. Lewandowska została pośmiertnie awansowana na porucznika.

Los Janiny Lewandowskiej podzieliła również jej młodsza siostra Agnieszka, która została zamordowana przez Niemców w Palmirach, w czerwcu 1940 r.

AKŁ,ilona Religa IPN, NCK, zyciorysy.pl