Muzeum Treblinka. Niemiecki nazistowski obóz zagłady i obóz pracy

W 2023 r. ruszy budowa nowego budynku wystawienniczo-edukacyjnego na terenie Muzeum Treblinka. Dziś z firmą Bujnowski Architekci Sp. z o.o. została podpisana umowa na wykonanie dokumentacji projektowej w oparciu o pracę konkursową na opracowanie koncepcji architektoniczno-urbanistycznej na nowy obiekt wystawienniczo-edukacyjny na terenie Muzeum Treblinka wraz z prowadzeniem nadzoru autorskiego. Na ten cel samorząd województwa przeznaczy 800 tys. zł. Nowy budynek powstanie do 2025 r., a jego koszt to ponad 20 mln zł.

Decyzją Sądu Konkursowego, któremu przewodniczył prof. dr hab. arch. Bolesław Stelmach, I nagrodę w konkursie na koncepcję architektoniczno-urbanistyczną dla zadania p.n. „Budowa obiektu wystawienniczo-edukacyjnego" na terenie Muzeum Treblinka. Niemiecki nazistowski obóz zagłady i obóz pracy (1941-1944) otrzymał zespół Bujnowski Architekci Sp. z o.o. z Warszawy.

Nowy budynek ma powstać do 2025 r. obok istniejących zabudowań. Zaplanowany został na planie prostokąta o powierzchni użytkowej 1800 m2. Obiekt będzie miał dwie kondygnacje, w tym jedną podziemną. Zespół Bujnowski Architekci przygotuje teraz kompleksową dokumentację projektowo-kosztorysową i wykonawczą, a następnie będzie sprawować nadzór autorski w trakcie realizacji inwestycji.

Jak zauważa członkini zarządu województwa mazowieckiego, Elżbieta Lanc nowe przestrzenie wystawiennicze to nowe otwarcie dla muzeum.

– Muzeum Treblinka jest wyjątkowym miejscem na mapie Mazowsza nie ze względu na ofertę, ale na trudną i smutną historię, którą prezentuje kolejnym pokoleniom. Priorytetem przy wyborze koncepcji było, aby nowy gmach w żaden sposób nie zaburzył spokoju tego miejsca. Liczymy, że już w 2023 r. przystąpimy do realizacji inwestycji. Jej wartość oszacowana została na ponad 20 mln zł, z czego połowę pokryją środki z budżetu województwa, a drugą połowę z budżetu Państwa.

Obiekt będzie podzielony na kilka stref. W części ekspozycyjnej znajdą się: wystawy stała i czasowa oraz sala dla rzeźb Samuela Willenberga. W strefie obsługi zwiedzających będzie się mieścić sala wielofunkcyjna dla 100 osób oraz 3 sale edukacyjne. Dodatkowo w budynku znajdą się strefa modlitewna, strefa biurowo-administracyjna, w tym archiwum i biblioteka, a także strefa magazynowa oraz komunikacyjna z sanitariatami i zapleczem technicznym.

– Bardzo ważne przy wyborze koncepcji było, aby nowy budynek komponował się z obecnymi zabudowaniami muzeum, aby jak najlepiej odzwierciedlał charakter tego miejsca – podkreśla Janina Ewa Orzełowska, członkini zarządu województwa mazowieckiego. – Nowy budynek pozwoli na przyjmowanie większych grup. Do tej pory placówka nie posiadała odpowiedniego zaplecza administracyjnego – dodaje.

Koncepcję architektoniczną budynku przybliża Piotr Bujnowski – architekt, współautor zwycięskiej pracy konkursowej.

– Na początku widzimy pojedynczą długą i wysoką 4-metrową ścianę – mur z cegły w którym jest tylko jeden otwór. Wchodzimy przez niego na otwarty od góry dziedziniec wewnętrzny, widzimy tylko niebo. Tu mamy chwilę oddechu, odseparowania się od otoczenia. Następnie wchodzimy do samego budynku. Znajduje się w nim sekwencja pomieszczeń murowanych z ręcznie formowanej cegły. Począwszy od holu głównego, poprzez sale wystawowe i sale edukacyjne przechodzimy przez budynek. Zapoznajemy się z wystawą i historią miejsca, a następnie nie wracając drugi raz do holu, inną niezależną drogą wychodzimy bezpośrednio w kierunku terenu obozu zagłady na zewnętrzną ścieżkę pamięci. Każdy kto będzie nią przechodził, będzie musiał zmierzyć się z przejmującą historią tego miejsca.

Jak podkreślał na początku roku dyrektor Muzeum Treblinka, dr Edward Kopówka potrzeba wzniesienia nowego budynku muzealnego, o charakterze wystawienniczo-edukacyjnym wynika m.in. z braku odpowiedniego zaplecza i warunków, by sprostać oczekiwaniom zwiedzających.

– Nowy obiekt umożliwi lepsze osiąganie celów statutowych muzeum, którego głównym zadaniem jest utrwalanie historii Obozu Zagłady i Karnego Obozu Pracy poprzez dokumentowanie, upamiętnianie i rozwijanie edukacji historycznej oraz opieka nad terenami poobozowymi. Istniejące upamiętnienie w Treblince uważane jest za jedno z najtrafniejszych upamiętnień Zagłady na świecie, ale potrzebne jest mu zaplecze. Obiekt ten będzie służył również do prowadzenia zajęć edukacyjnych, tak potrzebnych w czasie, gdy już nie ma żyjących więźniów tych obozów.

Od 2018 r. Muzeum Treblinka jest instytucją kultury prowadzoną wspólnie przez Samorząd Województwa Mazowieckiego i Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Koszty inwestycji zostaną pokryte po połowie przez obu organizatorów. Do tej pory samorząd województwa przeznaczył na ten cel 200 tys. zł, do 2025 r. zaplanowanych jest kolejnych ponad 12 mln zł.

Informacja prasowa